[Zawgyi]
အလင္းေရာင္ကို အလင္းလိႈင္းေတြထဲမွာရိွတဲ့ လွ်ပ္စစ္သံလုိက္အမႈန္ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းထားတယ္ဆိုတာ ငယ္ငယ္က သိၾကမွာပါ။ ဒီအလင္းလိႈင္းေတြကေနမွ အလင္းစြမ္းအင္ေတြကိုေပးျပီး လိႈင္းအလ်ားတိုေလ စြမ္းအင္ပိုမ်ားေလပါပဲ။ လိႈင္းအလ်ားေတြကိုလုိက္ျပီး အုပ္စုခြဲၾကည့္ရင္ Gamma rays, x-rays, ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (UV rays), မ်က္စိနဲ႔ျမင္ႏုိင္တဲ့အလင္း (Visible Light), အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ (Infrared Light) နဲ႔ ေရဒီယိုလိႈင္း (radio wave) ဆိုျပီး (၆ မ်ိဳး) ေတြ႔ရပါတယ္။ (ပံုမွာတစ္ခ်က္ၾကည့္ပါ)
ဒီလိုေျခာက္မ်ိဳးရိွတဲ့ထဲကမွ လူေတြရဲ႕မ်က္စိနဲ႔ျမင္ႏုိင္တဲ့အလင္းတန္း တစ္မ်ိဳးပဲရိွပါတယ္။ Visible Light ပါ။ သူ႔မွာေတာ့ ခရမ္း၊ မဲနယ္၊ အျပာ၊ အစိမ္း၊ အဝါ၊ လိေမၼာ္နဲ႔ အနီဆိုျပီး ေရာင္စဥ္၇မ်ိဳးရိွျပီး အဲဒီထဲမွာမွ အျပာေရာင္ Blue Light က လိႈင္းအလ်ားအရမ္းတိုတဲ့အတြက္ စြမ္းအင္လည္းအရမ္းမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရရွည္မွာဆိုရင္ မ်က္လံုးကို အရမ္းထိခိုက္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါဆို Blue Light ရဲ႕ ေကာင္းျခင္းဆိုးျခငး္ေတြက ဘာေတြလဲ?
Blue Light ဟာ ေနေရာင္ျခည္၊ Digital Screen (TV, ကြန္ပ်ဴတာ၊ လပ္ေတာ့ပ္၊ စမတ္ဖုန္း၊ တက္ဘလက္) လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ မီးသီးမီးေခ်ာင္းေတြနဲ႔ LED အလင္းေရာင္ေတြ ဒါေတြအကုန္လံုးကေန လာပါတယ္။
ဒီဂ်စ္တယ္ Screen ေတြကေန ရတဲ့ Blue Light ပမာဏက ေနကရတဲ့ Blue Light ပမာဏနဲ႔ယွဥ္ရင္ တကယ္ကိုနည္းနည္းေလးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီ ဒီဂ်စ္တယ္ Screen နဲ႔ အရမ္းနီးနီးကပ္ကပ္မွာေနရတာေတြ အခ်ိန္အၾကာၾကီးၾကည့္ရတာေတြက ေရရွည္မွာျပႆနာရိွပါတယ္။
Blue Light ရဲ႕ေကာင္းျခင္းေတြကိုေျပာပါဆိုရင္ေတာ့
– Blue Light က စိတ္ဓာတ္စြမ္းအင္ကိုတက္ၾကြေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္ေပးႏုိင္တယ္၊ မွတ္ဉာဏ္စြမ္းရည္ကိုအေထာက္အကူေပးႏုိင္တယ္။
– ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ႏုိးထျဖစ္စဥ္ကို ပံုမွန္ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေန႔ခင္းပိုင္းမွာရတဲ့ Blue Light ကသာ ဒီ ႏိုးထျဖစ္စဥ္ကိုပံုမွန္ျဖစ္ေစတာပါ။ ညမွာရတဲ့ (ဥပမာ စမတ္ဖုန္း ကြန္ပ်ဴတာေတြရဲ႕) Blue Light ကေတာ့ ႏိုးထျဖစ္စဥ္ကို ဒုကၡေရာက္ေစျပီး ညအိပ္မေပ်ာ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။
– ကေလးေတြမွာေတာ့ ေနေရာင္ျခည္အလင္းကိုေကာင္းေကာင္းမရရင္ မ်က္လံုးနဲ႔အျမင္အာရံုဖြံ႔ျဖိဳးမႈကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးပါလိ့မ္မယ္။ Blue Light ကိုလံုလံုေလာက္ေလာက္မရရင္ အေဝးမႈန္တာထိပါ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕ Blue Light ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ရဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ Blue Light နဲ႔ထိေတြ႔မႈအရမ္းမ်ားေနျပီဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာရိွပါျပီ။ ဥပမာ ကြန္ပ်ဴတာ Screen ေတြ Digital Device ေတြက Blue Light ကေတာ့ မ်က္လံုးကိုက္တာနာတာမ်ိဳးေတြျဖစ္ေစနုိင္ပါတယ္။ Blue Light ေၾကာင့္ မ်က္လံုးေျခာက္ျပီးစပ္တာေတြ၊ ဘာမွမလုပ္ရင္ေတာင္ စိတ္ပင္ပန္းကုိယ္ပင္ပန္းျဖစ္ေနတာေတြ၊ ညအိပ္မေပ်ာ္တာေတြ ၊ မ်က္လံုးမႈန္ဝါးတာေတြျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ Blue Light နဲ႔ထိေတြ႔မႈအခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် မ်က္ၾကည္လႊာဆဲလ္ေတြကိုပါ ထိခိုက္လာျပီး မ်က္လံုးမႈန္တာကေန အဆိုးဆံုးအေျခအေနထိပါ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
Blue Light ကေန မ်က္လံုးကိုဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ?
– မ်က္လံုးကို Blue Light ကေနကာကြယ္ခ်င္ရင္ေတာ့ ဖုန္းကြန္ပ်ဴတာသံုးတဲ့အခ်ိန္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ပါ။ ေလွ်ာ့လို႔မရဘူးဆိုရင္ေတာ့ သံုးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္လံုးကို ခဏခဏအနားေပးပါ။
– စမတ္ဖုန္း၊ တက္ဘလက္နဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ Screen ေတြအတြက္ Screen Filter ေတြရိွပါတယ္။ ဒါေတြကပ္လိုက္ရင္ေတာ့ ဒီပစၥည္းေတြကေန မ်က္လံုးဆီ Blue Light ေရာက္တဲ့ႏႈန္းေလ်ာ့နည္းသြားပါလိမ့္မယ္။
– အဝါေရာင္ Lens ေလးေတြပါတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာၾကည့္မ်က္မွန္ေတြက ကြန္ပ်ဴတာကထြက္လာတဲ့ Blue Light ကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ မ်က္လံုးကိုက္တာမ်ိဳးေတြေတာ့ သက္သာပါလိမ့္မယ္။
အဓိကကေတာ့ ညဘက္မအိပ္ခင္ ဖုန္းကြန္ပ်ဴတာေတြ တတ္ႏုိင္သေလာက္ေလွ်ာ့သံုးဖို႔ပါပဲ။ ဒါကစမတ္ဖုန္းေတြေပါမ်ားလာတဲ့ဒီေန႔ေခတ္မွာ သတိထားရမယ့္အခ်က္ပါပဲ။ ညဘက္မွာရတဲ့ Blue Light က ပံုမွန္အိပ္စက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ့ မယ္လတိုနင္ေဟာ္မုန္းေတြကို နည္းသြားေစတဲ့အတြက္ ညဘက္အိပ္မေပ်ာ္တာေတြအျပင္ ဟားဗတ္သုေတသီေတြရဲ႕ ေတြ႔ရိွခ်က္အရဆိုရင္ ျပင္းထန္တဲ့ (ရင္သား၊ဆီးက်ိတ္)ကင္ဆာေတြ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်တာမ်ိဳးေတြထိပါျဖစ္ေစႏုိင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
က်န္းမာေရးရႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ ဒီဂ်စ္တယ္ Blue Light ေတြက ေတာ္ေတာ္ဆိုးဝါးတဲ့အတြက္ တတ္ႏုိင္သေလာက္ေရွာင္ၾကဖို႔နဲ႔ ညညဆို အိပ္မေပ်ာ္ဘူးဆိုတဲ့သူေတြအတြက္ ဖုန္းမသံုးဘဲေစာေစာအိပ္ၾကဖို႔တိုက္တြန္းလိုက္ရင္း က်န္းမာေရးကို ေကာင္းေကာင္းဂရုစုိက္ႏုိင္တဲ့သူေတြျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ။
[Unicode]
အလင်းရောင်ကို အလင်းလှိုင်းတွေထဲမှာရှိတဲ့ လျှပ်စစ်သံလိုက်အမှုန်တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားတယ်ဆိုတာ ငယ်ငယ်က သိကြမှာပါ။ ဒီအလင်းလှိုင်းတွေကနေမှ အလင်းစွမ်းအင်တွေကိုပေးပြီး လှိုင်းအလျားတိုလေ စွမ်းအင်ပိုများလေပါပဲ။ လှိုင်းအလျားတွေကိုလိုက်ပြီး အုပ်စုခွဲကြည့်ရင် Gamma rays, x-rays, ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် (UV rays), မျက်စိနဲ့မြင်နိုင်တဲ့အလင်း (Visible Light), အနီအောက်ရောင်ခြည် (Infrared Light) နဲ့ ရေဒီယိုလှိုင်း (radio wave) ဆိုပြီး (၆ မျိုး) တွေ့ရပါတယ်။ (ပုံမှာတစ်ချက်ကြည့်ပါ)
ဒီလိုခြောက်မျိုးရှိတဲ့ထဲကမှ လူတွေရဲ့မျက်စိနဲ့မြင်နိုင်တဲ့အလင်းတန်း တစ်မျိုးပဲရှိပါတယ်။ Visible Light ပါ။ သူ့မှာတော့ ခရမ်း၊ မဲနယ်၊ အပြာ၊ အစိမ်း၊ အဝါ၊ လိမ္မော်နဲ့ အနီဆိုပြီး ရောင်စဉ်၇မျိုးရှိပြီး အဲဒီထဲမှာမှ အပြာရောင် Blue Light က လှိုင်းအလျားအရမ်းတိုတဲ့အတွက် စွမ်းအင်လည်းအရမ်းများပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရေရှည်မှာဆိုရင် မျက်လုံးကို အရမ်းထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
ဒါဆို Blue Light ရဲ့ ကောင်းခြင်းဆိုးခြင်းတွေက ဘာတွေလဲ?
Blue Light ဟာ နေရောင်ခြည်၊ Digital Screen (TV, ကွန်ပျူတာ၊ လပ်တော့ပ်၊ စမတ်ဖုန်း၊ တက်ဘလက်) လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ မီးသီးမီးချောင်းတွေနဲ့ LED အလင်းရောင်တွေ ဒါတွေအကုန်လုံးကနေ လာပါတယ်။
ဒီဂျစ်တယ် Screen တွေကနေ ရတဲ့ Blue Light ပမာဏက နေကရတဲ့ Blue Light ပမာဏနဲ့ယှဉ်ရင် တကယ်ကိုနည်းနည်းလေးပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒီ ဒီဂျစ်တယ် Screen နဲ့ အရမ်းနီးနီးကပ်ကပ်မှာနေရတာတွေ အချိန်အကြာကြီးကြည့်ရတာတွေက ရေရှည်မှာပြဿနာရှိပါတယ်။
Blue Light ရဲ့ကောင်းခြင်းတွေကိုပြောပါဆိုရင်တော့
– Blue Light က စိတ်ဓာတ်စွမ်းအင်ကိုတက်ကြွအောင် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်တယ်၊ မှတ်ဉာဏ်စွမ်းရည်ကိုအထောက်အကူပေးနိုင်တယ်။
– ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ နိုးထဖြစ်စဉ်ကို ပုံမှန်ဖြစ်စေတယ်။ ဒါပေမယ့် နေ့ခင်းပိုင်းမှာရတဲ့ Blue Light ကသာ ဒီ နိုးထဖြစ်စဉ်ကိုပုံမှန်ဖြစ်စေတာပါ။ ညမှာရတဲ့ (ဥပမာ စမတ်ဖုန်း ကွန်ပျူတာတွေရဲ့) Blue Light ကတော့ နိုးထဖြစ်စဉ်ကို ဒုက္ခရောက်စေပြီး ညအိပ်မပျော်တာမျိုးတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
– ကလေးတွေမှာတော့ နေရောင်ခြည်အလင်းကိုကောင်းကောင်းမရရင် မျက်လုံးနဲ့အမြင်အာရုံဖွံ့ဖြိုးမှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးပါလိ့မ်မယ်။ Blue Light ကိုလုံလုံလောက်လောက်မရရင် အဝေးမှုန်တာထိပါ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နေရောင်ခြည်ရဲ့ Blue Light ကို လုံလုံလောက်လောက်ရဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
ဒါပေမယ့် Blue Light နဲ့ထိတွေ့မှုအရမ်းများနေပြီဆိုရင်တော့ ပြဿနာရှိပါပြီ။ ဥပမာ ကွန်ပျူတာ Screen တွေ Digital Device တွေက Blue Light ကတော့ မျက်လုံးကိုက်တာနာတာမျိုးတွေဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ Blue Light ကြောင့် မျက်လုံးခြောက်ပြီးစပ်တာတွေ၊ ဘာမှမလုပ်ရင်တောင် စိတ်ပင်ပန်းကိုယ်ပင်ပန်းဖြစ်နေတာတွေ၊ ညအိပ်မပျော်တာတွေ ၊ မျက်လုံးမှုန်ဝါးတာတွေဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ Blue Light နဲ့ထိတွေ့မှုအချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ မျက်ကြည်လွှာဆဲလ်တွေကိုပါ ထိခိုက်လာပြီး မျက်လုံးမှုန်တာကနေ အဆိုးဆုံးအခြေအနေထိပါ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
Blue Light ကနေ မျက်လုံးကိုဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ?
– မျက်လုံးကို Blue Light ကနေကာကွယ်ချင်ရင်တော့ ဖုန်းကွန်ပျူတာသုံးတဲ့အချိန်တွေကို လျှော့ချပစ်ပါ။ လျှော့လို့မရဘူးဆိုရင်တော့ သုံးနေတဲ့အချိန်မှာ မျက်လုံးကို ခဏခဏအနားပေးပါ။
– စမတ်ဖုန်း၊ တက်ဘလက်နဲ့ ကွန်ပျူတာ Screen တွေအတွက် Screen Filter တွေရှိပါတယ်။ ဒါတွေကပ်လိုက်ရင်တော့ ဒီပစ္စည်းတွေကနေ မျက်လုံးဆီ Blue Light ရောက်တဲ့နှုန်းလျော့နည်းသွားပါလိမ့်မယ်။
– အဝါရောင် Lens လေးတွေပါတဲ့ ကွန်ပျူတာကြည့်မျက်မှန်တွေက ကွန်ပျူတာကထွက်လာတဲ့ Blue Light ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့အတွက် မျက်လုံးကိုက်တာမျိုးတွေတော့ သက်သာပါလိမ့်မယ်။
အဓိကကတော့ ညဘက်မအိပ်ခင် ဖုန်းကွန်ပျူတာတွေ တတ်နိုင်သလောက်လျှော့သုံးဖို့ပါပဲ။ ဒါကစမတ်ဖုန်းတွေပေါများလာတဲ့ဒီနေ့ခေတ်မှာ သတိထားရမယ့်အချက်ပါပဲ။ ညဘက်မှာရတဲ့ Blue Light က ပုံမှန်အိပ်စက်ခြင်းကိုဖြစ်စေတဲ့ မယ်လတိုနင်ဟော်မုန်းတွေကို နည်းသွားစေတဲ့အတွက် ညဘက်အိပ်မပျော်တာတွေအပြင် ဟားဗတ်သုတေသီတွေရဲ့ တွေ့ရှိချက်အရဆိုရင် ပြင်းထန်တဲ့ (ရင်သား၊ဆီးကျိတ်)ကင်ဆာတွေ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါတွေနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျတာမျိုးတွေထိပါဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကကြည့်ရင် ဒီဂျစ်တယ် Blue Light တွေက တော်တော်ဆိုးဝါးတဲ့အတွက် တတ်နိုင်သလောက်ရှောင်ကြဖို့နဲ့ ညညဆို အိပ်မပျော်ဘူးဆိုတဲ့သူတွေအတွက် ဖုန်းမသုံးဘဲစောစောအိပ်ကြဖို့တိုက်တွန်းလိုက်ရင်း ကျန်းမာရေးကို ကောင်းကောင်းဂရုစိုက်နိုင်တဲ့သူတွေဖြစ်နိုင်ကြပါစေ။